Vanaf het vliegveld van Krakau zou het nog 2 1/2 uur duren voordat ik met mijn huurauto zou arriveren in Podkarpacie, de meest zuidoostelijk gelegen Woiwodschap van Polen. Deze regio grenst zowel aan Slowakije als aan Oekraïne en is vernoemd naar de uitlopers van het Karpaten- gebergte (letterlijk vertaald Subkarpaten). Vanwege deze afgelegen ligging is het in Podkarpacie altijd een smeltkroes van verschillende volken geweest, ieder met hun eigen unieke cultuur. Vanwege uitgestrekte en meestal wilde landschappen had ik een sterk vermoeden dat Podkarpacie een gebied is waar ik de fotograaf zich als een vis in het water zou voelen. In dit artikel neem ik je mee op fotoavontuur naar een aantal verrassende en beeldschone plekken binnen de regio Podkarpacie in het uiterste zuidoosten van Polen.
Dąb Józef
Het verhaal van Dąb Józef is er eentje die je in de categorie fictie zou scharen. Dąb Józef is een reusachtige eikenboom in het plaatsje Wiśniowa en is met een leeftijd van ongeveer 650 jaar één van de oudste in zijn soort in heel Polen. Voor een bomenknuffelaar als ik is dit op zich al een reden om een bezoekje aan deze eik te brengen. Dąb Józef dankt zijn naam aan de schilder Józef Mehoffer, die de boom veelvuldig als onderwerp in zijn schilderijen en schetsen verkoos. Één van de schetsen die Mehoffer van de eik maakte werd tijdens de jaren '30 van de vorige eeuw zelfs gebruikt voor het ontwerp van een 100-Zloty bankbiljet. Echter, de werkelijke reden dat Dąb Józef zo beroemd is geworden, is dat de eik tijdens de tweede wereldoorlog als onderduikplaats diende voor twee Joodse broers, genaamd Hymi. Dąb Józef is namelijk hol van binnen. Met zijn omtrek van meer dan 6 meter betekent dat dat er genoeg ruimte voor de broers om zich naar verluid enkele maanden (!) schuil te houden binnenin de holle eik. Naar alle waarschijnlijkheid werden zij een handje geholpen door de bewoners van het landgoed waarop de eik zich bevind. In 2017 kreeg Dąb Józef de meeste stemmen bij de verkiezing 'Europese boom van het jaar'.
Ulucz
Als je houten kerken in Podkarpacie wil bezichtigen zit je goed, want de regio is bezaaid met deze unieke, meestal historische bouwwerken. Vanwege de ligging op een beboste heuveltop besloot ik een bezoekje te brengen aan de houten kerk van Ulucz. Nadat ik langs de nabijgelegen kerk van Haczów, die op de UNESCO wereldferfgoedlijst staat, was gereden, vervolgde ik mijn weg dus naar zijn kleinere en onbekendere broertje in Ulucz. Als ik arriveer op parkeerplaats in Ulucz, lees ik van een informatiebord dat ik het bos in moet om de kerk te kunnen zien. De wandeling naar de kerk is kort, maar wel van de categorie kuitenbijter. Met de wetenschap dat ik bovenop de heuvel zowel fysiek als spiritueel een beetje dichter bij God ben, neem ik de zweetdruppeltjes voor lief. De kerk van Ulucz draagt de officiële naam Kerk van de Hemelvaart van de Heilige Moeder Gods (Cerkiew Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny) en werd gebouwd rond 1659. Daarmee is het één van de oudste houten kerken in de regio. Rondom de koepelvormige constructie staan oude grafstenen, de meesten voorzien van verse bloemen. Dit getuigt dat het kerkje zorgvuldig onderhouden wordt, vermoedelijk door de dorpelingen van Ulucz. De kerk is een imponerend bouwwerk, vooral als je er bij stilstaat dat er tijdens de bouw geen enkele spijker aan te pas is gekomen!
Skansen
In de volksmond staat Muzeum Budownictwa Ludowego beter bekend als Skansen. Dit is het grootste openluchtmuseum van het land en heeft de traditionele volksbouwkunde van de regio als thema. Op een uitgetrekt terrein bij het stadje Sanok vind je een bonte verzameling van zo'n 100 replica's en zelfs enkele originele gebouwen die behoren tot de traditionele bouwstijl van zuidoost Polen. Ik heb het geluk dat ik kan overnachten in één van huisjes op het terrein. Dat betekent automatisch dat ik de volgende ochtend, buiten de bezoekersuren om, het hele terrein voor mij alleen heb. Dat is natuurlijk een waanzinnig leuk vooruitzicht! Helaas heb ik de volgende ochtend geen geluk met het weer en moet ik mij tevreden stellen met een druilerige wandeling over het museumterrein dat in totaal een gebied beslaat van ongeveer 38 hectare en meer dan 100 authentieke gebouwen, zoals huizen, kerken, molens, schuren en werkplaatsen bevat die meestal onderdeel voor onderdeel zijn verplaatst vanuit verschillende dorpen in de regio. Het museum is verdeeld in thematische secties (dorpen), waarbij elke sectie een specifiek etnisch gebied of groep vertegenwoordigt. Dit omvat de architectuur van de Lemko's (oostelijke Slaven), de Bojken (bergvolk van de Karpaten), en Pools- Oekraïense plattelandsbewoners. Ook is er heus stadje, compleet met marktplein, winkels, een herberg en werkplaatsen zoals een smederij en een bakkerij. Bijzonder indrukwekkend zijn de houten kerken op het terrein. Het is op zich niet eens zo erg dat het deze ochtend regent. Het draagt bij aan het typische nostalgische en ietwat mysterieuze sfeertje.
Solina
Vanmiddag parkeer ik mijn auto bij de plaats Solina, waar de gelijknamige Solina-dam is te vinden. De Solina-dam is de hoogste dam in Polen, met een hoogte van ongeveer 82 meter en een lengte van 664 meter. Achter de dam ligt het grote Solinameer waar vooral 's zomers volop gerecreëerd wordt door watersporters. Vanwege het wisselvallige weer kies ik vandaag niet voor een wateractiviteit, maar besluit de gondelbaan te nemen die naar een panoramaterras leidt. Het wachten is op een opening in het wolkendek zodat het oppervlaktewater van het stuwmeer gaat glinsteren en het ansichtkaartje compleet maakt. Helaas blijft het slechts bij dreigende wolkenpartijen en hier en daar spatje regen. Niet dat het niet mooi is.. Integendeel! De groene heuvels van de Bieszczady zijn een imposant aanblik en vervelen geen minuut, zelfs met dit weer.
Wildlife Safari
De grootste kans om wilde dieren te spotten heb je tijdens de vroege uurtjes. Dit betekent dat je je letterlijk voor dag en dauw op zult moeten staan. Om klokslag 5 uur arriveer ik op de afgesproken parkeerplaats waar een Landrover met lopende motor op mij zit te wachten. Jurek en Karolina stappen uit en stellen zich voor. Jurek is jager en organiseert daarnaast wildlife safari's. Karolina is ranger van het natuurreservaat Bieszczady en tevens wandelgids. Ik neem plaats op de bijrijdersstoel van de Landrover en we vertrekken vol goede moed. 'Als we geluk hebben zien we vandaag Żubr', zegt Jurek. Żubr is Pools voor Europese bison (ookwel Wisent). 'En als we de bingo winnen zien we misschien wel wolven of zelfs een beer!' Opgewonden pak ik mijn camera en check snel nog even de instellingen. Al snel worden de wegen onverhard en rijden we dieper en dieper het bos in. Bij een open grasvlakte stoppen we en gebaart Jurek dat we stil moeten zijn. Overduidelijk horen we in de verte het galmende geluid van bulderende edelherten. Het is nog te donker om iets te kunnen zien, maar ze zijn er in ieder geval! Even verderop stappen we met z'n drieën uit bij een klein bospaadje waar Jurek onlangs nog een beer heeft gespot. 'Dit is een geliefde plek voor de beer vanwege de fruitbomen die hier staan. Ze vinden de rijpe appels heerlijk!' Aan de rand van het bos vinden we een opening waar we onopvallend uitzicht hebben over een grasweide met inderdaad, enkele fruitbomen. Maar helaas geen beer. Wel een bison! In de schemering zien we in de verte een bison tussen de bomen door lopen. Enkele minuten later spotten we in hetzelfde grasland ook een vos. Maar helaas is het nog steeds te donker om een fatsoenlijke foto te schieten. We besluiten om terug te lopen naar de auto en een andere bosweg in te slaan. Deze leidt eerst door de bossen, maar al gauw draaien we een hoge grasheuvel op. Hier is het uitzicht werkelijk fe-no-me-naal! In alle richtingen zien we beboste- en glooiende grasheuvels. Ook maakt de zon eindelijk zijn opwachting. Als we hier op dit moment dieren zien is het direct een voltreffer! En ja hoor! Twee jonge edelhert mannetjes kijken ons aandachtig aan. Enkele seconden blijven ze stil staan en weet ik de eerste geslaagde foto van de ochtend te schieten. Daarna galopperen ze op gracieuze wijze tussen de bomen door en verdwijnen ze al snel uit het zicht. Na een kwartiertje door de heuvels hebben gereden besluiten we terug te rijden. Net als we de handdoek in de ring willen gooien tikt Jurek mij op de schouder en gebaart mij naar rechts te kijken. In de verte staan 3 volwassen bisons ons aan te staren! Aandachtig worden we in de gaten gehouden, maar de dieren lijken niet gealarmeerd. 'Je kunt uitstappen als je wil' zegt Jurek. Ik knik en sluip stapje voor stapje dichter in de richting van de bisons. Heel voorzichtig, en heel rustig. Als ik zo'n 30 meter ben gevorderd schiet ik snel een aantal foto's. Ze zouden het immers zo maar eens welletjes kunnen vinden. Het duurde inderdaad niet lang alvorens het drietal de veiligheid van het donkere bos opzocht en voorgoed uit het oog verdween. Maar die foto's waren in ieder geval in de pocket!
Wielka Rawka
De toppen van het Bieszczady gebergte zijn glooiend, niet al te hoog en goed bedeeld met een netwerk van uitstekende wandelpaden. Kortom, dé perfecte regio voor een stevige bergwandeling. Het weer is eigenlijk voor het eerst deze reis aan mijn zijde dus besluit ik samen met gids Karolina dat er geen te tijd te verliezen is en zetten we de eerste passen richting de Wielka Rawka, een bij wandelaars geliefde bergtop van 1305 meter hoogte. Vanaf de parkeerplaats moeten er 450 hoogtemeters overwonnen worden over een goed begaanbaar, maar steil wandelpad dat grotendeels door een bos leidt. Voorbij de boomgrens worden de uitzichten spectaculairder en kijk in het westen naar Slowakije en in het Zuiden naar Oekraïne. Voor landenverzamelaars onder ons bestaat er ook de mogelijkheid om de wandeling te verlengen tot aan Kremenaros, het daadwerkelijke drielandenpunt. Zweetpareltjes druppelen van mijn pet af als de top in zicht komt. Vanaf de Wielka Rawka heb je een goed uitzicht op Tarnica, met 1346 de hoogste top van het Bieszczady gebergte. Ook kijken we aandachtig naar de tegenover ons liggende berg de Połonina Wetlińska. Hier zullen wij namelijk in de middag naar toe wandelen, in de hoop er een mooie zonsondergang vast te leggen. Maar eerst lopen we langs dezelfde route weer naar beneden en bestellen we een stevige blueberry pancake op het terras van Pod Małą Rawką, een heuse berghut waar je ook kunt overnachten.
Połonina Wetlińska
We bewaarden wat waarschijnlijk de meest populaire wandeling van de hele Bieszczady is voor de middag. Vanaf het parkeerterrein moeten eerst 350 hoogtemeters overwonnen worden om bij de Chatka Puchatka te arriveren, een restaurant en berghotel die is gesitueerd op een bergkam. Daarna is er de mogelijkheid om de route te vervolgen die verder over de bergkam leidt. Logischerwijs tref je op deze route tal van uitkijkpunten en fotomogelijkheden. Kijkend naar de steeds grijzer wordende lucht, betwijfelen we of er vandaag uberhaupt nog een uitzicht gaat komen. De Połonina Wetlińska lijkt volledig in een laaghangende wolk te zijn gehuld. Na een tweede kop thee in de Chatka Puchatka kiezen we eieren voor ons geld en besluiten we terug te keren naar het dal, in de stille hoop dat we een wijs besluit hebben genomen en onderweg niet ineens verrast worden door een fenomenale zonsondergang. We bleken het bij het juiste eind te hebben.
Fotoavontuur in Podkarpacie
Met de nodige kilometers in de benen arriveren we bij de auto en kijk ik ondanks deze anti-climax terug op een lange maar geslaagde laatste dag van mijn fotoavontuur in Podkarpacie. Mijn eerste kennismaking met deze Poolse regio was verrassend. De weelderigheid en uitgestrektheid van de natuur heeft mij verbluft. Hoewel ik een beetje pech had met het weer, is September over het algemeen een perfecte maand om Podkarpacie te bezoeken. Ook lijkt Podkarpacie de reisbestemming bij uitstek als je op zoek bent naar een fantastische plek om de herfstkleuren te aanschouwen. Voorzichtig ben ik hier al over aan het fantaseren tijdens de terugrit naar het vliegveld van Krakau.
Comments